Schoonheid als verzet

One of the most effective acts of resistance is to create beauty-something hate and evil would want to destroy.

Wade Mullen

Een van de meest effectieve handelingen van verzet is om schoonheid te creëren – iets dat de haat en het kwade zouden willen vernietigen. Wade Mullen

Onder het bewind van Mao was in China geen ruimte meer voor de populaire hobby van het kweken van goudvissen. Goudvissen dienden immers geen enkel praktisch doel? Je moest ze voeren en dat kostte geld. Het kostte ook tijd, en die tijd was nodig voor het verwezenlijken van de idealen van de culturele revolutie. Mensen gooiden hun vissenkommen, inclusief hun geliefde goudvissen, leeg op straat om hun trouw aan Mao te bewijzen.

Een van de duidelijkste tekenen dat je leeft onder een onderdrukkend systeem is dat er geen ruimte is voor spontaniteit, schoonheid, expressie en verwondering. Het kwade is vaak erg efficiënt. Je moet doen wat er van je verwacht wordt, en ‘geen sentimentele toestanden graag’. Er zijn doelen om te behalen, loyaliteit die bewezen moet worden en taken die vragen om aandacht. De enige schoonheid die in zo’n omgeving is toegestaan is het soort schoonheid dat het imago van de groep dient, en waar de eigen positie mee versterkt kan worden. Bijvoorbeeld een protserig gebouw of gelikte media propaganda.

Je hoeft bij onderdrukkende systemen niet alleen te denken aan het communisme van Mao en andere moordlustige regimes. De onderdrukking en dwang kan ook op (veel) kleinere schaal plaatsvinden. In bedrijven en instanties, maar ook in christelijke organisaties, kerken of gezinnen. Mensen krijgen een juk opgelegd van verwachtingen, waardoor er in hun leven steeds minder plaats komt voor ideeën, creativiteit en inspiratie. Je moet gewoon de regels volgen en je plicht doen. Jouw verlangens naar iets moois, iets goeds of iets vreugdevols, worden gezien als hinderlijk of zelfs als bedreigend.

Hoe kun je dit soort onderdrukkende systemen ondermijnen en ademruimte scheppen voor jezelf en anderen? Soms is rechtstreeks het gevecht aangaan niet mogelijk. Maar dat betekent niet dat je je dan maar moet overgeven. Het creëren van schoonheid is een daad van verzet.

Deze schoonheid resoneert met een verlangen naar goedheid en naar vrijheid dat mensen diep van binnen hebben. Zonder woorden worden mensen eraan herinnerd dat ze voor meer geschapen zijn dan plicht en dwang. Door het creëren van schoonheid laten we zien wat het betekent om naar Gods evenbeeld geschapen te zijn. Hij is de bron van al het goede, van alles wat vreugde en hoop geeft. En als we iets moois maken als daad van verzet, dan maken we voor onszelf en andere een plek waar ze iets van het goede van God kunnen ervaren. Als je een oase maakt, verliest de woestijn iets van zijn uitputtende kracht.

Het systeem zal je influisteren dat dit verspilde tijd is, maar dat is een leugen. Sluit je aan bij het verzet. Zing en maak muziek,  schrijf verhalen en gedichten, kook en bak dingen die onnodig lekker en mooi zijn, zaai en plant, teken en schilder, creëer mooie ruimtes waar jij en anderen veilig en comfortabel zijn.

Nog even terug naar China. Er waren mensen die hun vissenkommen niet leeggooiden, maar verstopten onder hun bed. Als er dan niemand in de buurt was, konden ze kijken naar hun prachtige vissen en zichzelf eraan herinneren dat er meer was dan de revolutie van haat die om hen heen woedde. Hun ziel gaf zich niet over. Ze behielden de schoonheid, zij het in het verborgene, als teken van hoop.