Heiligen en helden

Een leider van de Amerikaanse Zuidelijke Baptisten had zichzelf laten vastleggen in glas-in-lood in de kapel van de theologische universiteit die hij leidde. De ramen waren betaald door zijn fans die hem bewonderden als redder van de orthodoxie van hun denominatie. Met zijn beeltenis in glas-in-lood, werd deze ‘held’ feitelijk al heilig verklaard voor zijn dood. Een riskante beslissing, en het liep niet goed af.

We hebben allemaal behoefte aan helden.  Niet alleen om te bewonderen, maar vooral ook omdat we voorbeelden nodig hebben om na te volgen. Vaak kiezen we bekende mensen als onze helden. Ze inspireren ons met hun boeken, hun werk en de invloed die ze hebben (gehad) op de kerk en samenleving. Maar er is een nadeel. Wij kennen deze mensen doorgaans niet, en en daarom kan ons beeld van hen vertekend zijn. Zij kennen ons ook niet, en kunnen dus niet persoonlijk tot ons spreken, en wij kunnen hen niets vragen.  

Daarvoor zijn een ander soort mensen nodig, de gewone heiligen. Dat zijn mensen die we wel kennen. Vaak kennen we ze te goed om dezelfde bewondering  voor ze te voelen die we hebben voor de grote helden uit de Bijbel en de kerkgeschiedenis. Maar deze gewone heiligen zijn eigenlijk nog belangrijker. Ze laten zien hoe je kunt leven als christen in een corrupte en gebroken maatschappij. Hun voorbeeld bemoedigt, vermaant, troost en geeft hoop.

Hij keek terug op zijn leven, niet met tevredenheid, maar wat beter is, met vrede.

Onlangs begon een oudere vriend tijdens een ontmoeting spontaan wat verhalen te vertellen uit zijn leven. Er luisterden ook een paar jongeren mee. Hij vertelde hoe dingen die onverwacht gebeurden, soms ook pijnlijke dingen, door God gebruikt werden om hem te leiden. Hij had God mogen dienen in zijn gemeenschap, met zijn hart en handen. “Vraag je niet teveel af of het wel Gods wil is als je een mogelijkheid krijgt om iets te gaan doen”, zei hij. “Als er een deur voor je opent, ga er gewoon doorheen. Als God het niet wil kan hij je echt wel tegenhouden.”

Een van de jongeren maakte aantekeningen. Ik begreep waarom. Er is honger naar mensen die hun ervaring willen delen van hun leven met God. Zijn eenvoudige woorden hadden kracht. Hij keek terug op zijn leven, niet met tevredenheid, maar wat beter is, met vrede. Hij was zijn weg gegaan aan Gods hand. Het was goed.

Een oudere zuster was ook zo’n gewone heilige. Nog maar pas weduwe geworden, zat ze voor het raam, een zuurstoffles naast haar. Ze vertelde me hoe dankbaar ze was voor de zorg die ze gekregen had in het ziekenhuis. En nu kon ze niets meer, behalve bidden voor iedereen die langs haar raam liep. Dat deed ze dan ook. Zij en haar man waren geen makkelijke weg gegaan, maar altijd was er ruimte om anderen te dienen en te troosten. Tot op het laatst was er de levendige interesse in mensen en in wat er in de wereld gebeurde. Zo wilde ik ook oud worden.

Ja, de helden op afstand hebben ook een rol. De groten uit de Bijbel, vervolgde christenen, zendelingshelden, en hen die door de geschiedenis heen de kerk geleid hebben, hun leven heeft ons iets te zeggen. Ze zijn de wolk van getuigen die ons aanmoedigt vanaf de zijlijn. Maar de gewone heiligen, die met volharding dienen, en in wiens leven je de vruchten van de Heilige Geest kunt zien rijpen, die hebben we even hard nodig. Zij vertalen met hun leven het evangelie naar onze realiteit.

De heiligen in glas en lood kijken op ons neer en het licht van de zon straalt door hen heen. De alledaagse heiligen lopen voor ons uit en banen de weg. We gaan in hun voetstappen. De God die hen geleid heeft, is ook met ons.